Bir iş sözleşmesi imzalarken, altın kumların altına gizlenmiş bir mayın tarlasında yürüdüğünüzü hiç düşündünüz mü? Dubai’de çalışma hayatı, kendine özgü kuralları ve kültürel dinamikleriyle dikkat çeker. Bu rehberde, sözleşme tuzaklarından yasal haklarınıza, maaş pazarlıklarından yerel jargonlara kadar tüm detayları paylaşacağız. www.dubairehberi.com.tr editörü olarak, Dubai’deki 10 yıllık deneyimimizle hazırladığımız bu rehber, kariyer yolculuğunuzda pusulanız olacak.
Sınırlı ve Sınırsız Sözleşme: Hangisi Sizin İçin Daha Avantajlı?
Dubai’de iki temel sözleşme türü vardır: Limited Contract (sınırlı) ve Unlimited Contract (sınırsız). Sınırlı sözleşmeler genellikle 2-3 yıllık süreler için düzenlenir ve süre bitiminde yenilenmezse oturum izniniz sona erer. Sınırsız sözleşmelerde ise, işverenin sizi geçerli bir sebep olmadan çıkarması daha zordur. Örneğin, Dubai Media City’deki firmaların çoğu, yüksek personel devir hızı nedeniyle sınırlı sözleşmeyi tercih eder. İpucu: Sınırsız sözleşmede istifa etmek isterseniz, 30 günlük ihbar süresine uymanız şarttır.
Maaşınızı Nasıl Yapılandırmalısınız?
Dubai’de maaş paketleri genellikle Basic Salary (temel maaş) ve Allowances (yardımlar) şeklinde ayrılır. Temel maaş, kıdem tazminatı hesaplamalarında kullanılırken, konut ve ulaşım yardımları vergiden muaftır. Örneğin, 20.000 AED maaş alan birinin temel kısmı 12.000 AED olabilir. Dikkat: Sözleşmede “Total Salary Package” ifadesi görürseniz, bu yardımların ileride azaltılabileceği anlamına gelebilir.
Kıdem Tazminatı Hesaplama: Yeni Yasada Neler Değişti?
2022’de yürürlüğe giren Federal Yasa No. 33, kıdem tazminatı (End of Service Gratuity) hesaplamalarını yeniden düzenledi. Eskiden 1-5 yıl arası çalışanlar 21 günlük temel maaş, 5 yıldan sonra 30 günlük maaş alırken, yeni yasada üst sınır 2 yıllık maaş olarak belirlendi. Örnek: 6 yıl çalışan biri, ilk 5 yıl için 5×21=105 gün, 6. yıl için 30 gün toplam 135 günlük tazminat alır.
İşten Çıkarılma Durumunda Yapılması Gerekenler
İşverenin sizi haklı bir gerekçe olmadan çıkarması durumunda, MOHRE (İnsan Kaynakları ve Emiratizasyon Bakanlığı)’a başvurmanız gerekir. Başvuru için gereken belgeler arasında orijinal sözleşme, son üç aylık maaş bordroları ve işten çıkarma yazısı bulunur. Önemli: İşverenin, sözleşmeyi sonlandırma nedenini 14 gün içinde resmi olarak bildirmesi zorunludur.
Sözleşmedeki Gizli Tuzaklar: Hangi Maddelere Dikkat Etmeli?
Dubai’de bazı sözleşmelerde “*Non-Compete Clause*” (rekabet yasağı) maddesi yer alır. Bu madde, işten ayrıldıktan sonra belirli bir süre rakip firmalarda çalışmanızı yasaklayabilir. Ancak bu maddenin geçerli olması için, işverenin yasak süresince maaşınızın en az %50’sini ödemesi gerekir. Bir diğer kritik madde ise “Early Termination Fee” (erken fesih ücreti) olabilir. Örneğin, sözleşmeyi 1 yıl dolmadan sonlandırırsanız 2 aylık maaş ödemeniz istenebilir.
Yıllık İzin ve Hastalık İzni: Haklarınızı Nasıl Kullanırsınız?
Dubai’de çalışanlar, 12 ayın tamamlanmasının ardından 30 gün yıllık izin hakkı kazanır. Hastalık izni ise maksimum 90 günle sınırlıdır: ilk 15 gün tam maaş, sonraki 30 gün yarım maaş, kalan 45 gün ücretsiz. İpucu: İzin kullanmadan önce yazılı onay alın. Aksi takdirde, kullanmadığınız izinler için ek ödeme talep edemezsiniz.
İş Sözleşmesi Dil Zorunluluğu: Arapça Şart Mı?
BAE yasalarına göre, tüm iş sözleşmeleri Arapça düzenlenmelidir. Ancak İngilizce tercüme eklenebilir. Anlaşmazlık durumunda Arapça metin resmi olarak geçerlidir. Pratik öneri: Sözleşmenizi Mohammed Bin Rashid Kütüphanesi’ndeki resmi tercümanlara kontrol ettirin.
Sözleşme Değişikliği: İşveren Tek Taraflı Değişiklik Yapabilir Mi?
İşveren, sözleşme koşullarını tek taraflı değiştiremez. Örneğin, maaşınızı düşürmek veya pozisyonunuzu değiştirmek isterse, yazılı onayınız gereklidir. Reddetmeniz durumunda, işten çıkarılma halinde kıdem tazminatı alma hakkınız doğar. Önemli: Değişiklik tekliflerini e-posta ile talep edin ve yazılı cevap verin.
Serbest Çalışanlar İçin Sözleşme Nasıl Olmalı?
Dubai’de freelance çalışanlar için Hizmet Sözleşmesi (Service Contract) düzenlenir. Bu sözleşmede proje detayları, teslim tarihleri ve ödeme koşulları net olmalıdır. İpucu: Dubai Kültür Bakanlığı’ndan alınan Freelance İzin Belgesi ile resmi olarak çalışabilirsiniz.
İş Anlaşmazlıklarında İzlenecek Adımlar
İşverenle anlaşmazlık yaşarsanız, önce MOHRE’ın Dostane Çözüm (Amicable Settlement) sürecini başlatın. Çözüm olmazsa, Dubai İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz. Dava sürecinde avukat tutmadan önce, Dubai Hukuk Destek Merkezi’nden ücretsiz danışmanlık alabilirsiniz.
Vize ve Oturum İzni: Sözleşme Sonrası Süreç
İş sözleşmeniz feshedilirse, 30 gün içinde yeni iş bulmanız veya ülkeyi terk etmeniz gerekir. Ancak İş Kaybı İzni (Job Loss Permit) ile bu süreyi 6 aya kadar uzatabilirsiniz. Dikkat: Oturum izniniz sona ererse, banka hesaplarınız dondurulabilir ve araç ruhsatınız iptal edilebilir.
Kültürel İpuçları: Dubai’de Sözleşme Pazarlığı
Dubai’de iş görüşmelerinde doğrudan “hayır” demek yerine “Belki” veya “İnşallah” ifadeleri kullanılır. Sözleşme maddelerini görüşürken, yerel bir referansınız (Wasta) varsa, pazarlık gücünüz artar. Örneğin, Emirates grubuyla bağlantılı bir tanıdık, maaş görüşmelerinizde avantaj sağlayabilir.
www.dubairehberi.com.tr Editörünün Altın Kuralları
- Sözleşmenizi imzalamadan önce MOHRE Örnek Sözleşme ile karşılaştırın.
- Deneme süresi (Probation Period) 6 ayı geçemez.
- İşverenin sözleşmeye eklediği el yazısı notlar yasal geçerliliğe sahip değildir.
- İmza tarihinizin, sözleşme başlangıç tarihinden önce olmamasına dikkat edin.
- Tüm sözlü anlaşmaları e-posta ile teyit edin.
Dubai’de iş sözleşmesi imzalamak, kuralları bilenler için bir avantajdır. Haklarınızın farkında olun, çölün sıcağında serin kalın!